Osteoartritis (OA) kolena, degenerativna bolest zgloba ili artroza, bolest je koja se karakteriše progresivnim propadanjem hrskavice i promenama u svim strukturama zgloba – kosti ispod hrskavice (subhondralnoj kosti), koštanoj srži, sinovijalnoj membrani,  meniskusima i ligamentima kolena i posledičnim patološkim rastom kosti uz stvaranje tzv. koštanih izraslina (osteofita). Bolešću su kasnije zahvaćeni ne samo zglobna kapsula, već i krvni sudovi, nervi, mišići, burze i lokalno masno tkivo koje okružuju zglob. Krajnji stadijum bolesti podrazumeva nepovratno propadanje hrskavice i gubitak funkcije obolelog zgloba.

OA je najčešća bolest sinovijalnih zglobova i izraženi uzročnik bola, invaliditeta različitog stepena kao i psihičkog i socijalnog distresa. Bolest se najčešće javlja u šezdesetim godinama života, a zbog produženja očekivanog životnog i radnog veka ljudske populacije postao je rastući teret kako za globalnu ekonomiju, tako i za zdravstvene sisteme gotovo svih država sveta.

OA je posledica abnormalnog remodelovanja različitih tkiva zgloba koje su u okruženju u kojem predominiraju upalni (inflamatorni) medijatori.

Kompleksna interakcija između metaboličkih, biohemijskih i mehaničkih faktora je  u “srži” ove bolesti. Sve promene koje u zglobu nastaju, suštinski odgovaraju opisu upale (inflamacije) te odgovoru tkiva na inflamaciju. Upala je pogoršana destrukcijom hrskavice i subhondralne kosti i pojavom raspadnih produkata ovih tkiva u sinovijalnoj tečnosti. Partikule ovih degradiranih tkiva bivaju fagocitovani od strane ćelija sinovijalne membrane i to dovodi do inflamacije sinovije i do “začaranog kruga” koji na kraju u potpunosti onesposobljava zglob za njegovu redovnu funkciju i zahteva lečenje.

Klinička slika odnosno tegobe koje pacijenti imaju kod artroza zglobova su bol zgloba pri pokretima, a u kasnijim fazama i pri mirovanju, nemogućnost punog obima pokreta zgloba, ukočenost itd.

Iako je ovo bolest prevashodno starijih ljudi, postoje entiteti bolesti koji nastaju u ranijem dobu i mogu, ukoliko se ne leče, da dovedu do krajnje faze propadanja kolenog zgloba. U nastavku teksta saznajte više o ovim entitetima

Postarumatski artritis

Postarumatski artritis nastaje uglavnom kod mlađih ljudi nakon ozbiljnije povrede kolena, kao što su povrede prednje ukrštene veze, meniskusa, preloma kostiju koje čine koleno ili isčašenja čašice.

Naučno je dokazano da se nakon ovih incidenata u kolenu u kratkom vremenu razvija upalni proces, koji može da progresuje ka osteoartritisu u slučaju da postoje drugi faktori poput genetske predispozicije, dugotrajne imobilizacije, neadekvatnog lečenja itd.

Iz tog razloga je neophodno da se povrede kolena kod mlađih ljudi adekvatno medicinski tretiraju odmah nakon nastajanja.

Rani osteoartritis

Rani osteoartritis se najčešće javlja kod ljudi srednjeg doba, kao posledica ranije povrede, ponavljanih manjih trauma, bavljenja određenim fizičkim aktivnostima (sportovi na tvrdoj podlozi) ili radnim aktivnostima. On je i nastavak prethodnog entiteta, ranog artritisa.

Karakteristika ovog stanja je da je koleno “starije” od pacijenta u smislu promena koje ne odgovaraju njihovom životnom dobu. Simptomi kod ove populacije su sporadični i nesigurni, Klinički se manifestuju samo kod izvođenja određenih aktivnosti poput čučanja, klečanja, nošenja tereta ili sportskih aktivnosti poput džoginga, kada su praćeni periodima bola ili ukočenja kolena, a potom dugim periodima bez bilo kakvih ili minimalnih simptoma zbog adaptacije pacijenta.

Po najnovijoj klasifikaciji, o ranom OA možemo da govorimo u slučaju da pacijent ima najmanje dve epizode bola u kolenu koje traju duže od 10 dana, i potvrđenim promenama na kolenu koje su dijagnostikovane MRI nalazom (magnetnom rezonancom kolena), kao i artroskopski, uz negativan ili minimalno pozitivan nalaz na RTG pregledu kolena (rentgen kolena).

Razvijeni osteoartritis

Poslednji entitet je razvijeni oesteoartritis, koji pored mlađih pacijenata i pacijenata srednje dobi, najčešće obuhvata grupu starijih ljudi, a karakterišu ga i faktori rizika poput gojaznosti, genetske predispozicije, osovinskih promena na kolenima (krivljenje kolena kao tzv. X i O kolena), metaboličke i autoimune bolesti itd.

Terapija OA kolena je veoma kompleksna u zavisnosti od mnogih faktora i uključuje terapiju lekovima i injekcijama, fizikalne procedure i operativne metode.

U našoj bolnici su vam na raspolaganju najnovije metode lečenja ovih stanja – od davanja adekvatnih lekova, injekcija, preko regenerativne terapije artroskopskih procedura gde se vrši biološko “podmlađivanje” struktura kolena i različitih operacija na kostima radi ispravljanja deformiteta kolena, do ugradnje svih vrsta proteza.